Natuur in gemeentewapens

 

Het thema van de Maand van de Geschiedenis dit jaar is ‘natuurlijk’. Wist je dat de natuur ook veel is terug te zien in de historische gemeentewapens van verschillende plaatsen uit de Gooi- en Vechtstreek?

Zowel in het wapen van Hilversum als dat van voormalige gemeente Bussum komt de boekweitkorrel voor. In beide plaatsen was boekweit vroeger een belangrijke voedselbron. Dit kwam doordat boekweit goed groeit op schapenmest, en dat was in het Gooi volop aanwezig dankzij de vele schapenkuddes die op de heidevelden leefden. Rond Hilversum kwam de boekweitteelt op vanaf de zestiende eeuw en ook het gemeentewapen met vier boekweitkorrels stamt waarschijnlijk uit die tijd. Het wapen van Bussum, met vijf boekweitkorrels, werd in 1896 toegekend.

De oudste nog bestaande afbeelding van het wapen van Hilversum, in 1699 ingemetseld in de Stenenbrug over de Gooise Vaart (foto SAGV328+175).	Het wapen van Bussum met vijf boekweitkorrels (foto SSAN092B+12755).

 

Ook in de wapens van de voormalige gemeenten Naarden, Kortenhoef, Ankeveen en ’s-Graveland komt natuur voor, vooral in de vorm van vogels. Zo had Naarden een (tweekoppige) adelaar, Ankeveen een ooievaar en ’s-Graveland een gans. Het wapen van Kortenhoef bestond uit twee paardenvoeten en twee pelikanen met jongen. De meeste van deze gemeentewapens werden aan het begin van de negentiende eeuw toegekend.

 

Het wapen van de gemeente Blaricum is misschien wel het mooiste voorbeeld van natuur in wapens, met als beschrijving: “In zilver een uitgerukte korenbloemplant met drie bloemen van lazuur, de stengels en wortels van sinopel [groen].” Het wapen van Blaricum werd pas in 1897 bij Koninklijk Besluit aan de gemeente gegeven, in aanloop naar de inhuldiging van koningin Wilhelmina (6 september 1898). Het gemeentebestuur wilde voor die gelegenheid net als andere gemeenten een wapen hebben.

 

Het wapendiploma van de gemeente Blaricum, 1897 (SAGV148.1+93).

 

1 oktober 2025